R-1 (1951)

(zdj. z aviastar.org)
Specjalne Biuro Konstrukcyjne numer 49 jednocześnie z pracami nad łodzią latającą Be-6 napędzaną silnikami tłokowymi rozpatrywało różne warianty swojej pierwszej odrzutowej łodzi latającej. Promotorami rozwoju nowych wodnosamolotów byli generał E.N.Prieobrażenski i admirał N.G.Kuzniecow. W maju 1947 roku biuro konstrukcyjne z własnej inicjatywy rozpoczęło opracowywanie odrzutowej łodzi latającej - morskiego zwiadowcy. Wybrano układ dwuredanowy, skrzydła proste i pojedyncze usterzenie. Dwa silniki odrzutowe umieszczono tak, aby do ich wlotów nie dostawała się rozbryzgiwana woda.
Osiągi miały być następujące

• szybkość lotu 780...800 km/godz.
• zasięg 2000...2500 km
• załoga 3
• wieżyczka ogonowa z 2 działkami
• 4 działka zabudowane w dziobie
• radiolokator typu "Hals"
• 2 silniki Nene o ciągu 2200 kG każdy
• ładunek bomb w konfiguracji przeciążonej 2000 kg

W 1948 roku admirał N.G.Kuzniecow znalazł się w niełasce, mimo to w tym samym roku Rada Ministrów ZSRR nakazała opracowanie maszyny R napędzanej silnikami RD-45, maksymalna szybkość 750...800 km/godz. na wysokości 5000 m, zasięg techniczny 2000 km, pułap praktyczny 12 000 m. Samolot miał być stosownie głównie do celów zwiadowczych, opcjonalnie jako bombowiec zabierający do 1000 kg bomb. Termin prób państwowych wyznaczono na grudzień 1949 roku, był on nierealny dla tego biura konstrukcyjnego, które było obciążone pracami nad Be-6. Rada Ministrów ZSRR przeniosła termin zmieniając nieco wymagania: typ silników z RD-45 na WK-1, kaliber działek wieżyczki z 20 mm na 23 mm. W marcu 1951 roku odebrano makietę, jedną z rekomendacji było dodanie możliwości przenoszenia dwóch min morskich AMD-500. Zasięg działania był kością niezgody między biurem konstrukcyjnym, a lotnictwem morskim, co wynikało z różnego rozumienia zasięgu (zasięg techniczny i zasięg praktyczny). W gondolach silników przewidziano miejsce na rakietowe przyśpieszacze startu. W listopadzie 1951 roku rozpoczęto próby samolotu, podczas poruszania się po wodzie z 0,8 szybkości startowej samolot zaczął się niebezpiecznie kołysać. Przyczyną było nieznane dotąd zjawisko - гидродинамический барьер неустойчивости. Zaczęto wprowadzać rozliczne zmiany mające przeciwdziałać niepożądanemu zachowaniu, ale wiele z nich nie dało oczekiwaniu rezultatu. W maju 1952 roku odbył się pierwszy lot, ale zakończony trzema podskokami, co oznaczało, że niepożądane efekty nie zostały całkowicie wyeliminowane. Próbowano różnych zmian, aż ekspertom CAGI udało się ustalic, że należy pogłębić redan (zwiększyć jego wysokość), co przeciwdziałało dostawaniu się powietrza pod dno kadłuba. Zmiany wprowadzono równocześnie z remontem prototypu, którego dziób uległ zanurzeniu na skutek nieudanego lądowania. Terminy nie zostały dotrzymane, samolot nadal nie był doprowadzony do postaci nadającej się do użytku, zamawiający uznał osiągi za w tym momencie już niewystarczające. W październiku 1953 roku Rada Ministrów ZSRR nakazała opracowanie nowej odrzutowej łodzi latającej, co doprowadziło do powstania Be-10. Prototyp R-1 wykorzystywano jako latające laboratorium i samolot szkolny do lutego 1956 roku, kiedy został uszkodzony podczas lądowania awaryjnego.
R-1 to trójosobowa całkowicie metalowa łódź latająca, która była przystosowana tylko do działania z wody (w razie potrzeby wyciągnięcia z wody samolotu umieszczano na wózkach). Kabiny były hermetyczne, nawigator i pilot mieli swoje fotele wyrzucane. Skrzydło typu "mewa", brak zastrzałów, usterzenie pojedyncze. Napęd stanowiły dwa silniki typu WK-1 (ciąg startowy 2700 kG), zbiorniki paliwa były umieszczone wewnątrz kadłuba, zastosowano systemy: gaszenia silników, wypełniania zbiorników paliwa gazem neutralnym, awaryjnego zrzutu paliwa. Samolot posiadał przyrządy nawigacyjne pozwalające na loty w trudnych warunkach pogodowych, dniem i nocą. Uzbrojenie: dwa nieruchome działka NR-23 skierowane do przodu z zapasem 100 szt. amunicji każde, dwa działka Sz-3 kalibru 23 mm w wieżyczce, każde z zapasem 200 szt. amunicji, wieżyczka zdalnie sterowana przez strzelca-radiotelegrafistę. Uzbrojenie bombowe: różne konfiguracje, do 1000 kg.

(na podst. airwar.ru)

Co to jest układ dwuredanowy? Czemu pękate silniki odrzutowe umieszczone w tak długich gondolach, czy nie wpływało to negatywnie na uzyskiwany ciąg? Jakie było uzasadnienie dla umieszczenia stałego uzbrojenia lufowego w dziobie w samolocie zwiadowczym lub bombowcu? Czy Rada Ministrów ZSRR określiła typ działek 23 mm, czy pozostawiono tutaj wybór? Jakie były inne konfiguracje, oprócz wspomnianych dwóch min morskich? Czy znacie podobne przypadki, kiedy jednocześnie udało i nie udało się osiągnąć zasięgu, ponieważ używano różnych definicji? Czy znacie inne typy samolotów czysto wodnych (nie-amfibii), w których można było stosować rakietowe przyśpieszacze startu? Jaka jest polska nazwa гидродинамический барьер неустойчивости i czemu nie było ono problemem w przypadku wcześniejszych łodzi latających? Czy z niepożądanymi efektami wspomnianego zjawiska mierzono się także w innych państwach, jeżeli tak to, w jakich i z jakimi rezultatami? Czemu zdecydowanie się na samolot całkowicie wodny, a nie amfibię? Co było przyczyną asymetrycznego umieszczenia kabiny pilota?

Tekst to wyjaśnia:
Czyli to podłodzie z dwoma redanami. W tym przypadku pierwszy redan, o obrysie płaskiego "V" znajdował się pod centropłatem. Drugi, o obrysie wydłużonego ostrołuku, kończył się pod oszkleniem (owiewkami) stanowiska tylnego strzelca.


To też wyjaśnia tekst:
Czyli im dalej do przodu wysunięte wloty, tym mniejsze szanse zasysania rozbryzgów wody.


To było standardowe uzbrojenie. W tym okresie działka 23 mm (stałe z przodu i ruchome z tyłu) miały m. in. bombowe, rozpoznawcze i torpedowe Ił-28, Tu-14.


Takie, jak w tekście.


Amerykanie stosowali je w swoich łodziach latających. Tu masz zdjęcia Martin SP-5B Marlin i PBM Mariner.


I to też wyjaśnia tekst - bo startowały i lądowały z mniejszą prędkością:



Wąska kroplowa kabina pośrodku pękatego kadłuba daje słabą widoczność do dołu, a przy podejściu do lądo[wodo]wania dobrze mieć możliwość obserwowania odległości kadłuba od powierzchni wody/ziemi. To samo zrobiono m. in. w Jermołajewie Jer-2.