Że najdroższy? A jak to przeliczono?

Wbrew optymistycznym założeniom F-35 nie będzie tanim samolotem, już teraz kosztuje ponad 100 mln dolarów za sztukę( a do tego dochodzą jeszcze koszty serwisowania i nie tylko...)

Europhyter Typhoon kosztuje podobnie.

Nie ma o co szat rozdzierać. Za B-2 im wyszło ostatecznie po 2 mld $/sztukę.

Podobno F-35 jest bardzo mało zwrotny, możliwe że na poziomie F-4 i F-105

Technologia Stealth powiecie? Z symulacji Goona i Knopa wynika, że JSF "daje radę", ale tylko od przodu i w paśmie X, w innych pasmach i od innych stron już tak różowo nie jest.

Co więcej, w komorach wewnętrznych nie mieści się wiele uzbrojenia,

Chiny skopiowały F 35 i zmodyfikowały(...)

Słucham?

Chiny skopiowały F 35 i zmodyfikowały.

A poczytaj sobie na specjalistycznych forach.

F-35 miał być w założeniu maszyną uniwersalną, zdolną zastąpić kilka różnych maszyn (F-16, F-18, A-10, Harrier...), do tego tanią i niezawodną, a przede wszystkim być "Stealth"...

Cały projekt JSF był od początku skażony przeciwieństwem tego, co szef projektu YF-23 powiedział kiedyś o projektowaniu samolotów - chcecie osiągnąć prawdziwy przełom, to weźcie mały zespół ludzi i dajcie im niewiele czasu oraz pieniędzy. Tutaj działał wielki zespół, mający nieograniczony limit czasowy, oraz największe pieniądze w historii, jakie kiedykolwiek przeznaczono na projekt lotniczy. Strategia projektowania kooperacyjnego nie sprawdza się, to już drugi po Boeingu 787 amerykański projekt, który znacznie przekracza budżet i terminy, oraz ma gigantyczne problemy z jakością. Myślę, że sporo osób, zainteresowanych sprawami obronności zetknęło się w necie z krytyką tego projektu, jaką od wielu lat prowadzi znany australijski analityk obronności i założyciel portalu Air Power Australia, dr Carlo Kopp. Z początku jego krytyka wydawała się być głosem wołającego na puszczy, zagłuszana przez różnego rodzaju gremia, przychylne dla programu, jednak z perspektywy obecnego stanu projektu, ciężko nie przyznać mu racji. Jego główne zastrzeżenia wobec projektu były od początku takie, że projekt ten, jako bazujący we wszystkich odmianach na samolocie STOVL, od początku narzucał całości spore ograniczenia. Jako takie wymieniał m.in: wysoki opór aerodynamiczny, niedostateczną moc silnika, powodującą brak możliwości supercruise, założoną od początku zbyt dużą wagę płatowca, wprowadzającą brak marginesu na ewentualne modernizacje, niedostateczne rozwiązanie kwestii chłodzenia podzespołów samolotu, zastosowanie wentylatora w wersji STOVL, który wprowadza około tony martwej wagi - pamiętajmy, że AV8 Harrier nie ma takiego problemu i cały ciąg startowy jest wykorzystywany w locie poziomym, zbyt mały przekrój poprzeczny stożka dziobowego, uniemożliwiający zastosowanie dużej anteny radaru i powodujący problemy z jego chłodzeniem, zbyt mała ilość paliwa w zbiornikach wewnętrznych. Ostrzeżenia wobec tego projektu były udzielane przez grupy niezależnych ekspertów już 11 lat temu, w 2003 roku, niestety zostały zignorowane. Wygląda na to, że mamy właśnie do czynienia z najdroższym fiaskiem w historii programów zbrojeniowych. Moim zdaniem program może uratować jedynie skupienie się nad obecnym programem jedynie jako samolotem STOVL o ograniczonych osiągach, będącego bezpośrednim następcą Harriera. Tutaj niestety najbardziej ucierpią Brytyjczycy, którzy w swoich nowych lotniskowcach przewidzieli jedynie możliwość operowania takich samolotów, licząc na to, że ich osiągi będą porównywalne z konwencjonalnymi myśliwcami. Cóż, będą musieli opuścić głowy i pójść do Francuzów po Rafale, jedyny dostępny samolot w konfiguracji STOBAR. A płatowiec F35 w wersjach A i C trzeba po prostu solidnie przeprojektować.

Dobrze, można dać spokój, tylko zanim zarzucisz komuś brednie, napisz w którym punkcie krytyki ten facet nie miał racji. JSF od początku próbował pogodzić tyle sprzecznych wymogów, że pozostawiał bardzo wąski margines na osiągnięcie czegoś sensownego. Każda konstrukcja lotnicza jest kompromisem - zawsze coś poświęcasz dla czegoś, np. nie zrobisz idealnego samolotu szturmowego, przeznaczonego do szybkich przelotów nad ziemią, który będzie jednocześnie świetnie manewrował na dużych wysokościach. Obydwie rzeczy się bowiem wykluczają - małe obciążenie powierzchni nośnych, idealne do manewrowania na wysokościach, powoduje niestabilny lot przy ziemi. Uważam, że w dużej mierze problem dotyczy silnika. Potrzebę dużego zimnego ciągu, koniecznego do pionowego startu, rozwiązano w iście archaiczny sposób, w dodatku wzięty wprost z biura Jakowlewa, gdzie opracowano go pod koniec lat '70. Silnik ten nie jest w żadnej mierze innowacyjny, będąc na dobrą sprawę niczym innym, niż średnio zaawansowaną modernizacją F100-220 z F15/16, poprzez dodanie turbiny z silnika Raptora. Chcąc otrzymać przełomowy samolot, należało zastosować przełomowy silnik, mam tutaj na myśli na przykład konstrukcję o zmiennym stopniu dwuprzepływowości (VCT - Variable Cycle Turbofan), podobną do GE YF120 z YF-22/23, albo silnik ze zmiennym przełożeniem wentylatora (GT - Geared Turbofan). Obydwa rozwiązania dają zmienną charakterystykę pracy silnika w różnych reżimach pracy, więc napęd nie musi być optymalizowany tylko do prędkości transsonicznych. Czemu nie zastosowano takiego rozwiązania? Ano - byłoby drogie.. Podobnym kompromisem są wloty powietrza, zrealizowane z zastosowaniem pozbawionych separatora warstwy przyściennej, wlotów DSI. Znowu - rozwiązanie tanie, bezobsługowe, przyjazne cechom STEALTH, ale gwałtownie zwiększające opór powyżej 1.5 Ma. Więc samolocik szybki nie jest. Producenci próbują przekonywać, że F-35 będzie posiadał lepszą manewrowość naddźwiękową od samolotów generacji 4+, ale nie mówią jak to zrobi. Nie ma wektorowania ciągu, więc na prędkościach naddźwiękowych będzie miał duży opór generowany wychyleniem powierzchni sterowych. W europejskich konstrukcjach tą charakterystykę poprawia układ kaczka, ale F35 takowego nie ma. Co do jednego z głosów, odnośnie rosyjskiego PAK FA. Amerykanie już mają taki samolot gotowy do produkcji, a nazywa się F-15 Silent Eagle. Konia z rzędem temu, który udowodni, w czym lepsza jest rosyjska maszyna od tej wersji modernizacyjnej starego Eagle. Moim zdaniem wiele o zaawansowaniu użytej tam technologii mówi jej całkowita kompromitacja, w postaci pompażu silnika na wystawie lotniczej Maks. Kontrolery FADEC po prostu nie mogą do takiej sytuacji doprowadzać w warunkach kołowania na pasie startowym.

The reality of the F-35 program is that it is making steady progress in retiring risk and reducing costs; that Pentagon officials are increasingly pleased with its performance; and that most of America’s key allies have signed up to buy the plane despite the availability of impressive alternatives

Jednakże gdy się patrzy na sprawę przyszłościowo, a mam tu oczywiście na myśli bezzałogowy samolot bojowy, to z punktu czysto technologicznego jest to konieczny i nieunikniony "pośredni" stopień rozwojowy.

Możemy tylko gdybać, co tam tak naprawdę jest z tym F-35, w latach 80 nikt nie wiedział o F-117 i nadchodzącym B-2...

Zastanawia mnie cały ten szum wokół F-22 i F-35. Jaki ma to cel?

Kasa, ambicje, morale...

Ja się tylko zastanawiam, czy nie dałoby się tego całego programu zrobić jeszcze lepiej?

Wierz mi, że całkiem duża grupa osób miałaby znacznie mniej siwych włosów, czy też nawet łysych głów, gdyby to wszystko było takie proste.

Żebyś jeszcze zrozumiał, o czym napisałem... Chodzi mi tylko o lepiej dostosowane płatowce-nie o żadne elektroniczne cudeńka typu AESA, sieciocentryczność, następcę fly-by-wire itd. To drugie jest oczywiście do zastosowania niemal wszędzie, pierwsze już niekoniecznie. I to też odpowiedź dla Przemka.

To nie jest do końca tak, że działko jest już absolutnie zbędne.

Część F-117 złomowano, kilka (4?) rozdysponowano po muzeach a część nadal stanowi aktywną rezerwę sprzętową (tj. na bieżąco utrzymuje się ich sprawność do lotów)

Ja mimo wszystko mam wrażenie, że działko może się przydać wcześniej niż później. Tzn. niekoniecznie przy odpieraniu ataku pocisków manewrujących z głowicami jądrowymi, ale spokojnie mogę sobie wyobrazić atak terrorystów z wykorzystaniem puszczanego z ręki drona (czy to w roli wspomagacza świadomości sytuacyjnej, czy pocisku kierowanego). I teraz pytanie jak "toto" zestrzelić? Czy zawsze eksplozja AIM-9X na wysokości kilkudziesięciu/kilkuset metrów nad własnymi wojskami lub terenami zamieszkanymi przez cywilów jest dobrym rozwiązaniem?

Różnica tkwi w głowicy i szczątkach pocisku rozlatujących się na wszystkie strony bez pytania pilota o zdanie. Pociski z działka można przecież ukierunkować aby spadły w bezpieczne rejony.

Rakieta jest głupia i eksploduje jak jej się podoba.

Poza tym rakieta nie zawsze może być skuteczna z uwagi na miminalną odległość uzbrajania się zapalnika wynoszącą ok. 2,5 km od nosiciela.

W bezpieczne rejony to znaczy gdzie? Pocisk z działka w odpowiednich warunkach może przelecieć nawet kilka kilometrów. A w małych kalibrach zwykle nie ma samolikwidatorów. A nawet jakby były, to i tak na setkę pocisków pewnie by kilka zawiodło.

Owszem - eksploduje i rozpada się na kawałki. Zagrożenie jest w promieniu może 50-100 m. Mówię o małym pocisku na podczerwień w rodzaju Sidewindera.

Na pewno nie tyle - np. wspomniany wcześniej Sidewinder ma chyba 60 m minimum jak dobrze pamiętam. Może jakiś pocisk dalekiego zasięgu miałby te kilka km jak piszesz.

Przeczytałem ten artykuł i szczerze mówiąc uważam że większość z tego to bzdury.
...

Więc nic dziwnego, że wobec wielu "chorób wieku dziecięcego", na jakie cierpi F-35 problem działka został zakwalifikowany jako mało istotny i przesunięty na koniec listy.

... Ile ma realna instalacja w F-35 tego nie wiem, chyba nie ujawniono jeszcze takich danych....